Sztuczna inteligencja nie zabierze Ci pracy, ale … kto inny może to zrobić

„Przyszłość należy do tych, którzy potrafią się uczyć i adaptować.” – powiedział prof. Marek Kowalkiewicz, Ekspert ds. przyszłości pracy i technologii, Kierownik Katedry Gospodarki Cyfrowej w QUT Business School w Australii podczas webinaru „Kompetencje przyszłości: Kluczowe umiejętności na rok 2025 i później…” zorganizowanego przez Future Collars – szkołę kompetencji cyfrowych.

Sztuczna inteligencja rewolucjonizuje świat, stawiając przed nami nowe wyzwania. Zmiany zachodzą w tempie, które jeszcze niedawno wydawało się niemożliwe, wymagając od nas nieustannej gotowości do nauki i adaptacji. Czy wskoczymy do pociągu przyszłości, czy zostaniemy na peronie przeszłości? Prof. Marek Kowalkiewicz nie ma wątpliwości: kluczem do sukcesu w nadchodzącej erze jest rozwijanie kompetencji, które pozwolą nam efektywnie współpracować z nowymi technologiami.

OBEJRZYJ: Kluczowe kompetencje i zawody jutra | Webinar z prof. Markiem Kowalkiewiczem

Nowe kompetencje niezbędne w zalgorytmizowanym świecie

W dynamicznie zmieniającym się świecie, napędzanym sztuczną inteligencją, zdolność do adaptacji staje się nie tyle atutem, ile koniecznością. Historia pokazuje, że opór przed nowymi technologiami prowadzi do marginalizacji. Pamiętamy księgowych, którzy nie dostosowali się do ery cyfrowej – dziś ich miejsce zajmują ci, którzy z sukcesem wdrożyli nowe oprogramowanie. Podobnie, ignorowanie rewolucji AI niesie ryzyko pozostania w tyle. Z raportu „The Future of Jobs Report 2025” Światowego Forum Ekonomicznego wynika, że aż 44% podstawowych umiejętności pracowników zmieni się w ciągu najbliższych pięciu lat, co podkreśla pilną potrzebę ciągłego doskonalenia i uczenia się.

Traktowanie systemów AI: Mądry znajomy, ale nie zawsze przewidywalny

Prof. Marek Kowalkiewicz trafnie porównuje systemy AI do mądrych znajomych, którzy posiadają ogromną wiedzę, ale czasami mogą zaskoczyć nas nieprzewidywalnymi reakcjami. „Więc ja często lubię mówić, że należy te systemy traktować jak naszych znajomych. Są bardzo mądrzy, przeczytali wiele książek, ale również lubią eksperymentować z lekkimi używkami i nigdy nie wiemy, kiedy to robią. W związku z tym, czasami trzeba pamiętać, że te systemy mogą być nieco szalone” – mówi prof. Kowalkiewicz. To porównanie ma na celu uświadomienie, że AI, mimo swojej imponującej inteligencji, może generować nieoczekiwane, a nawet błędne odpowiedzi. Dlatego tak ważne jest rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia, które pozwolą nam ocenić i zweryfikować informacje dostarczane przez AI.

Umiejętności programowania: Dlaczego warto znać podstawy kodowania

W erze AI umiejętność programowania staje się cennym atutem. Pozwala nam lepiej zrozumieć, jak działają systemy komputerowe i efektywnie z nimi współpracować. Nauka programowania, nawet na podstawowym poziomie, rozwija umiejętność analitycznego myślenia i rozwiązywania problemów, które są kluczowe w cyfrowym świecie. „Każdy z nas powinien dać sobie trochę czasu na to, żeby regularnie pouczyć się jakiegoś prostego języka programowania. W roku 2025 to prawdopodobnie Python może być takim językiem, może JavaScript. Bardziej chodzi o to, żeby nauczyć się, jak komputery, jak systemy komputerowe myślą, w jaki sposób się je programuje. I nie chodzi o to, żeby zostać zawodowym programistą, ale żeby wyrobić sobie taką 'digital literacy’, czyli umiejętność rozumienia, żeby nie być analfabetą programistycznym” – wyjaśnia prof. Kowalkiewicz.

Joanna Pruszyńska-Witkowska, VP Future Collars, dodaje: „W Future Collars uczymy programowania i innych języków, takich jak Java, które są wszechstronne i znajdują zastosowanie w każdej branży. Nasi kursanci zdobywają praktyczne umiejętności, które pozwalają im na tworzenie innowacyjnych rozwiązań w wielu sektorach, gdzie Python odgrywa kluczową rolę.”

Programowanie znajduje zastosowanie w niemal każdej dziedzinie. W Finansach i Bankowości programiści tworzą aplikacje fintech, automatyzują procesy i analizują dane. W Medycynie i Biotechnologii programowanie wykorzystywane jest do tworzenia aplikacji medycznych i przetwarzania danych. W Energetyce i OZE programiści tworzą aplikacje do monitorowania i sterowania systemami energetycznymi. To tylko kilka przykładów, a możliwości są niemal nieograniczone.

Rada dla osób na rynku pracy: Jak utrzymać konkurencyjność w erze AI

Aby utrzymać konkurencyjność na rynku pracy, należy aktywnie rozwijać umiejętności, które pozwolą nam efektywnie współpracować z AI. Kluczowe jest ciągłe uczenie się, otwartość na nowe technologie i gotowość do adaptacji. „Jest duża szansa, że zawód, w którym Państwo jesteście, będzie istniał za 5 lat, ale za 5 lat większość ludzi, którzy wykonują ten zawód, będzie umiała i będzie korzystała z narzędzi sztucznej inteligencji, żeby robić to jak najlepiej, jak najszybciej i jak najbardziej efektywnie” – podkreśla prof. Kowalkiewicz. Pamiętajmy o zegarmistrzach, których zawód niemal zniknął, czy o programistach COBOL, których jest coraz mniej. Przyszłość należy do tych, którzy potrafią dostosować się do zmieniających się warunków.

„Vibe work”: Nowa forma współpracy z AI

„Vibe work” to nowa koncepcja współpracy z AI, polegająca na kreatywnym dialogu i wymianie pomysłów. Jest to interakcja, w której człowiek i AI wspólnie pracują nad rozwiązaniem problemu, wykorzystując swoje unikalne umiejętności. Prof. Kowalkiewicz opisuje to następująco: „To jest taki 'vibe work’. Tego będzie coraz więcej”. Wyobraźmy sobie sytuację, w której specjalista marketingu siada z botem AI, aby wspólnie opracować strategię kampanii reklamowej. Człowiek wnosi kreatywność i intuicję, a AI analizuje dane i generuje różne scenariusze.

Minionki AI: Spersonalizowani asystenci AI

Prof. Marek Kowalkiewicz wykorzystuje spersonalizowanych asystentów AI, których nazywa „minionkami”. Są to narzędzia, które pomagają mu w codziennej pracy, wykonując określone zadania i dostarczając cenne informacje. „Ja każdego minionka trenuję w czymś innym. Jednemu minionkowi daję wszystkie moje artykuły, które napisałem, innemu daję wszystkie moje prezentacje i tak dalej. I potem do nich przychodzę i mówię: 'Teraz robię coś takiego. Znasz moje artykuły, daj mi jakiś pomysł na coś nowego'” – wyjaśnia prof. Kowalkiewicz. Możemy sobie wyobrazić „minionka” wytrenowanego do analizy danych rynkowych, który na bieżąco monitoruje trendy i dostarcza nam raporty, pozwalając nam skupić się na strategicznych decyzjach.

Marketing dla algorytmów: Nowy zawód przyszłości

Wraz z rozwojem AI pojawia się nowa dziedzina marketingu, skierowana do algorytmów. Specjaliści w tej dziedzinie będą projektować strategie, które pozwolą na dotarcie do algorytmów podejmujących decyzje zakupowe. „Być może część z Państwa, w ramach kompetencji przyszłości, będzie marketerami algorytmów, czyli nie będziecie robić marketingu dla ludzi, ale marketing dla algorytmów. Tak naprawdę to nie jest zawód przyszłości, to jest zawód teraźniejszości. Search Engine Optimization, SEO, to jest właśnie marketing do algorytmów, w którym staramy się przekonać w tym przypadku Google czy inne przeglądarki, żeby wybrały naszą stronę i umieściły ją gdzieś na górze” – mówi prof. Kowalkiewicz. Pomyślmy o lodówkach, które same zamawiają produkty spożywcze – marketerzy będą musieli opracować strategie, aby przekonać algorytmy tych urządzeń do wyboru konkretnych marek.

Studium przypadku: Analiza przykładów firm wykorzystujących AI

Firmy na całym świecie wdrażają rozwiązania oparte na AI, aby zwiększyć efektywność i innowacyjność.

• Automatyzacja obsługi klienta: Wiele firm wykorzystuje chatboty AI do obsługi klienta. Chatboty te są w stanie odpowiadać na pytania, rozwiązywać problemy i kierować klientów do odpowiednich działów. Dzięki temu firmy mogą zapewnić szybką i efektywną obsługę klienta 24/7, jednocześnie odciążając pracowników.
• Personalizacja doświadczeń: AI jest wykorzystywana do personalizacji doświadczeń klientów w różnych branżach. Na przykład, platformy streamingowe wykorzystują algorytmy AI do rekomendowania filmów i seriali na podstawie historii oglądania użytkowników. Sklepy internetowe wykorzystują AI do rekomendowania produktów na podstawie historii zakupów i preferencji klientów.
• AI w sądownictwie: Sztuczna inteligencja coraz śmielej wkracza w obszary, które do niedawna wydawały się zarezerwowane wyłącznie dla ludzi, takie jak sądownictwo. Profesor Kowalkiewicz podaje przykład wykorzystania AI w sądownictwie. W Australii, na przykład, w Sądzie Najwyższym stanu Queensland, sędzia orzekła w niedawnym wyroku, że wnioskodawca użył ChatGPT do przygotowania dokumentu sądowego. Ten precedens pokazuje, że sztuczna inteligencja staje się realnym wsparciem w pracy prawników, pomagając w tworzeniu pism procesowych. Choć takie innowacje otwierają nowe możliwości i usprawniają pracę wymiaru sprawiedliwości, rodzą też pytania o etyczne i prawne aspekty wykorzystania AI w tak wrażliwej dziedzinie.
• Autonomiczne taksówki i policja: Rozwój technologii autonomicznych rodzi wiele pytań o przyszłość transportu i relacje między ludźmi a maszynami. Profesor Kowalkiewicz posługuje się przykładem autonomicznych taksówek, aby zobrazować szersze zjawisko autonomicznych systemów. Opowiada o nagraniach, na których autonomiczne taksówki uciekają przed policją, oraz o tym, jak funkcjonariusze komunikują się z tymi pojazdami. Te autonomiczne pojazdy, będące przecież robotami, algorytmami, stanowią dla profesora metaforę dla wszystkich autonomicznych systemów. Zwraca uwagę, że w miarę wdrażania systemów takich jak ChatGPT i obdarzania ich autonomią, pojawia się potrzeba odpowiedzi na kluczowe pytania: Jak będziemy je kontrolować? Kto wcieli się w rolę „policjanta”? I jak będziemy z nimi skutecznie się komunikować? Podkreśla, że to niezwykle fascynujący i zarazem praktyczny problem. Co ciekawe, profesor zwraca uwagę na zaskakujące zjawisko: sposób, w jaki policja komunikuje się z autonomicznymi taksówkami. Według jego obserwacji, autonomiczne taksówki są o wiele milej traktowane przez policjantów w Ameryce niż kierowcy z krwi i kości. To ciekawe zjawisko, które skłania do refleksji nad naszymi relacjami z technologią.

Rekomendacje: Praktyczne wskazówki dotyczące rozwoju kompetencji

1. Eksperymentuj z AI: Regularnie korzystaj z narzędzi opartych na AI, aby zrozumieć ich możliwości i zastosowania. Wypróbuj różne chatboty, generatory obrazów i inne aplikacje AI.
2. Rozwijaj umiejętności analityczne: Ucz się analizować dane i wyciągać wnioski, co jest kluczowe w pracy z AI. Zapisz się na kurs analizy danych lub wykorzystaj dostępne online zasoby.
3. Inwestuj w naukę programowania: Zdobądź podstawowe umiejętności programowania, aby lepiej rozumieć działanie systemów komputerowych. Rozważ udział w bootcampie programistycznym lub kursach online.
4. Bądź otwarty na nowe technologie: Śledź trendy w dziedzinie AI i ucz się nowych narzędzi, aby być na bieżąco z postępem technologicznym. Czytaj blogi, uczestnicz w konferencjach i śledź ekspertów w mediach społecznościowych.
5. Rozwijaj umiejętności miękkie: Pracuj nad umiejętnościami komunikacji, współpracy i krytycznego myślenia, które są kluczowe w pracy z AI. Uczestnicz w warsztatach z komunikacji interpersonalnej i pracy zespołowej.

Kluczowe kompetencje przyszłości

Świat zmienia się na naszych oczach, a sztuczna inteligencja odgrywa w tych zmianach kluczową rolę. Aby odnaleźć się w nowej rzeczywistości, musimy rozwijać kompetencje, które pozwolą nam efektywnie współpracować z technologią. Krytyczne myślenie, ciekawość, umiejętność adaptacji i ciągłe uczenie się to fundamenty, na których zbudujemy swoją przyszłość. „Czyli musimy rozwijać to, co nigdy nam nie zostanie zabrane. I to jest kluczowe. Mamy rozwijać umiejętności myślenia – to jest krytyczne myślenie, mamy rozwijać swoją ciekawość i cały czas pracować w obszarze wykorzystania sztucznej inteligencji” – podsumowuje prof. Marek Kowalkiewicz. Nie bójmy się zmian, traktujmy je jako szansę na rozwój i budowanie lepszej przyszłości.

***
Prof. Marek Kowalkiewicz, Ekspert ds. przyszłości pracy i technologii. Kierownik Katedry Gospodarki Cyfrowej w QUT Business School, Australia – wyróżniony jako jeden z Top 100 Global Thought Leaders in AI według thinkers360. Jego doświadczenie obejmuje kierowanie globalnymi zespołami innowacyjnymi w Dolinie Krzemowej, a także autorskie publikacje, w tym nagradzaną książkę „The Economy of Algorithms: AI and the Rise of the Digital Minions”.